تست     HI POT با نشان دادن میزان جریان نشتی ، نشان می دهد که آیا شکست دی الکتریک در مجموعه هادی وجود دارد یا نه؟ ذکر این نکته ضروری است که در برخی شرایط از بهترین عایق ها هم می تواند مقداری جریان عبور کند. گاهی اوقات ممکن است با اعمال ولتاژی کمتر از ولتاژ نامی نیز مقدارکمی جریان نشتی وجود داشته باشد. این جریان نشتی می تواند ناشی از عواملی مانند ظرفیت خازنی عایق، مقاومت عایق، پدیده کرونا و تاثیرات الکتروشیمیایی باشد. اما اگر کابل یا مجموع هادی مورد تست، آسیب دیده یا زدگی داشته باشد، مقدار جریان نشتی بسیار زیاد خواهد بود.و این امر میتواند به شخصی که در نزدیکی محل آسیب دیده قرار گرفته است، صدمه وارد نماید. اگر در فرایند ساخت کابل یا در بقیه مراحل مانند حمل و نقل، کابل کشی ، مفصل زنی ، سر کابل زنی و ... آسیبی به کابل و عایق آن وارد شده یا منفذ یا ناخالصی در کابل وجود داشته باشد ، احتمال صدمه دیدن آن قسمت از کابل در حالتی که در سرویس است، در اثر نشت جریان وجود دارد; و به کابل و تاسیسات آسیب های جبران ناپذیری وارد می گردد. و تست     HI POTبهترین راه تشخیص موارد فوق می باشد. این تست می تواند عایق کم، سوراخ بودن کابل، پیچش ناکافی سیم (هادی کابل)، له شدگی کابل و... را نیز تشخیص دهد    .

مشخصات تست  HI POT

این تست می تواند با اعمال ولتاژ AC یا DC انجام گیرد. تست با هر کدام از روشهای اعمال ولتاژ (DC , AC) مزایا و معایب خاص خود را داراست. و در واقع به تجهیز مورد تست وابسته است.

تفاوت بین شکل موج های AC وDC ما را مجبور به اعمال روشهای متفاوت برای انجام تست می کند. اصول انجام تست با روشهای فوق یکسان است و کافیست اپراتور رابطه بین شکل موج DC و معادل AC آنرا محاسبه کند.شکل موج AC غالباً به صورت مقدار موثر(RMS : Root Mean Squared) بیان می شود. توسط این مقدار موثرAC، مقدار انرژی موثر مشابهی مانند شکل موج DC در یک ولتاژ مشابه فراهم می شود.به عنوان مثال مقدار انرژی موثر یک منبع 25 ولت DC و یک منبع ولتاژ AC با مقدار ولتاژ موثر 25 ولت مشابه است.

مقدار کمی شکل موج RMS در برق AC در نقطه Peak شکل موج سینوسی به مراتب بیشتر است. در حقیقت بین ولتاژ پیک اندازه گیری شده و مقدار RMS رابطه زیر وجود دارد:

Vpeak =√2 * Vrms

از آنجا این تست همواره با خطر همراه است، قبل از انجام تست لازم است برای ایمنی بیشتر شخص و تجهیزات تدابیری اندیشیده شود. و برای انجام تست طبق دستورالعمل کارخانه سازنده آن دستگاه خاص عمل گردد.

روش انجام این تست طبق استاندارد IEC 502-2ویرایش 5-1998 به صورت زیر است:

تست DC: توسط دستگاه HI POT یک ولتاژ DCمعادل چهار برابر ولتاژ نامی فاز، به مدت 15 دقیقه به کابل ها اعمال می گردد. در صورت سلامت کابل یا تجهیز مورد تست، میزان جریان نشتی ماکزیمم نباید از 5 mA بیشتر شود.3.5 mA rms

برای یک کابل سه Core مطابق شکل عمل می شود. (دو تا از Core-ها، اسکرین و آرمور کابل به هم وصل شده و زمین می شوند.) این عمل در مراحل بعد برای بقیه Core- ها نیز بکار می رود.

ولتاژ فوق را باید به تدریج اعمال نمود.(حدود دو دقیقه)

تست AC: در روش AC تست HI POT به دو روش صورت می گیرد:

1-     به مدت 5 دقیقه ولتاژی معادل ولتاژ خط (فاز به فاز) بین یکی از هادی ها و شیلد و دیگر هادی ها اعمال می شود.

2-     ولتاژی برابر با ولتاژ نامی، به مدت 24 ساعت و همانند شرایط بهره برداری به کابل اعمال می گردد

آرش کاویانی.

کیفیت یک سیستم ارت در گرو دو عامل اساسی است :

1 نوع الکترود

2 مشخصات خاک

که البته مهارت نصاب هم مهم است ولی توجه ما به دو عامل فوق معطوف است.

انواع الکترود:

1/الکترود حلقوی ( تسمه ) :

این نوع از الکترود ها بیشتر در مکان هایی که ساختمان یا واحد صنعتی تازه احداث می شود مفید است . معمولا این الکترود را دور ساختمان و زیر فونداسیون حفر شده قرار می دهند . البته خاک سنگی ، نخاله های ساختمانی و سنگ و شن مقاومت آن را به شدت افزایش می دهد.در صورت لزوم می توان میله هایی را در خاک کوبید و به آن متصل نمود .

عمق الکترود حلقوی باید در 50 سانتی متری بستر سنگی خاک یا فونداسیون بتنی قرار گیرد .

انواع الکترود های حلقوی می توانند از جنس : مس ، آلومینیوم با روکش گالوانیزه ، فولاد با روکش گالوانیزه باشند.

2/ الکترود میله ای:

 این نوع از الکترود لوله یا میله ای است که در زمین کوبیده می شود و برای ساختمان ها یی که قبلا ساخته شده اند و مقاومت سیستم ارت آن بالا رفته است و می خواهیم با نصب الکترود جدید مقاومت معادل آ ن را کاهش دهیم مناسب است . معمولا ناگذیریم برای دستیابی به مقاومت معادل مناسب تعدادی الکترود را به صورت موازی قرار دهیم که فاصله ی بین آن ها باید 2 تا سه برابر ط.ل بزرگترین آنها باشد .

جنس آنها یا از میله های فولادی با روکش مس ،شامل قطعاتی به طول یک  یا دو متر  بوده که به وسیله ی بوشن به یکدیگر متصل می شوند و الکترود طویلی حاصل می شود و یا از میله ی فولادی گالوانیزه با طولی بیش از دو متر است.

3/ الکترود صفحه ای :

الکترود استاندارو صفحه ای صفحه ای است با ابعاد 50 سانتی متر که به صورت عمودی در عمق حداقل یک متری از سطح خاک قرار می گیرد . و از جنس مس با ذخامت 2 میلی متر یا آهن گالوانیزه به ذخامت 3 میلی متر است .

عوامل موثر در دوام الکترود ارت :

1. رطوبت خاک : که می تواند تغییرات فصلی از روز های گرم و خشک تا روز های بارانی و مرطوب مقاومت الکترود را تا 3 برابر تغییر دهد

2. دمای خاک : یخ زدگی خاک در روز های سرد و زمستانی مقاومت الکترود را می تواند تا چندین برابر بالا ببرد . ، لذا توصیه می شود الکترود ها را به صورت عمقی استفاده کنیم .

3. پوسیدگی الکترود ها که می تواند ناشی از عوامل زیر باشد :

الف ) خوردگی ناشی از مواد اسیدی و قلیایی خاک

ب ) خوردگی گالوانیک به دلیل جریان های سر گردانDC

که در خاک هایی که مقاومت مخصوص کم تری دارند  خوردگی گالوانیگ بیشتر مشاهده می شود .

4. اکسیداسیون :در نقاط اتصال سیم به الکترود اکسیداسیون شیمیایی رخ می دهد که برای جلو گیری از آن می توان گریس های مخصوصی را روی موضع مالید .

مقامت مخصوص برخی خاک ها( بر حسب اهم . متر) :

خاک های کشاورزی ، خاک ها ی فشرده و مرطوب                                                                                                        50

زمین های لم یزرع خاک های دستی و غیر یکنواخت و زمین ها شنی                                                                                 500

زمین های سنگی و صخره ای و یا خیلی خشک                                                                                                         3000

میلاد طاهری

ترانس خشک

تکنولوژی کابل  استفاده شده در این ترانسفورماتور قبلاً در ساخت یک ژنراتور فشار قوی به نام "Power Former    "  در شرکتABB     به کار گرفته شده است. نخستین نمونه از این ترانسفورماتور اکنون در نیروگاه هیدروالکترولیک “Lotte fors” واقع در مرکز سوئد نصب شده که انتظار می رود به دلیل نیاز روزافزون صنعت به ترانسفورماتور هایی که از   ایمنی بیشتری برخوردار باشند و با محیط زیست نیز سازگاری بیشتری داشته باشند، با استقبال فراوانی روبرو گردد.

ایده ساخت ترانسفورماتور فاقد روغن در اواسط دهه 90 مطرح شد. بررسی، طراحی و ساخت این   ترانسفورماتور از بهار سال 1996 در شرکت ABB  شروع شد. ABB در این پروژه از همکاری چند شرکت خدماتی برق از جمله  Birka Kraft و Stora Enso  نیز بر خوردار بوده است.

 تکنولوژی

ساخت ترانسفورماتور فشار قوی فاقد روغن در طول عمر یکصد ساله ترانسفورماتورها، یک انقلاب محسوب    می شود. ایده استفاده از کابل با عایق پلیمر پلی اتیلن (XLPE) به جای هادیهای مسی دارای عایق کاغذی از ذهن یک محقق ABB در سوئد به نام پرفسور  “Mats lijon” تراوش کرده است.

 آرش کاویانی